Bông súng

Loc Pham

Đôi khi ở miền quê người ta quen miệng gọi “cây bông súng”, chớ thật ra bông súng không phải là một loại cây có thân gỗ và hình dáng cũng chẳng giống gì mấy cây súng của anh lính chiến, dù là một khẩu mousqueton dài ngoằng thời đệ nhất thế chiến.

Thực vật học mô tả họ súng là một loài thực vật sống dưới nước, lá hình tròn nằm lình bình trên mặt nước mà không bao giờ vươn cao lên như lá sen. Cọng bông súng khi phát triển đủ sức lại đẩy nụ bông vượt lên khoảng không, nở rộ dưới ánh mặt trời, âm thầm khoe sắc với đám chuồn chuồn vờn quanh. Bông súng có loại màu tím, loại màu đỏ và màu trắng.

Nơi nào có ao hồ đều có bông súng mọc hoang, nhiều nhất vùng Đồng Tháp Mười, miệt Hậu Giang xen lẫn với những đầm sen cứ tàn rồi lại mọc. Muốn ăn “ngó sen” phải trầm mình trong nước phèn để móc, còn bông súng đơn giản hơn, chỉ cần ngồi trong xuồng mà nhổ. Ở ao nhà, trẻ con làm móc để có thể đứng trên bờ móc bông súng nhờ nụ hoa vươn trên mặt nước.

Thật khó tìm ra một câu ca dao hay một điệu hò nói về bông súng, nhưng trong cách ăn uống của người Miền Nam, bông súng lại chiếm một vị trí quan trọng trong bữa ăn hàng ngày.

Món mắm kho ở miệt ruộng không thể thiếu những món rau đồng quê, như bông súng ăn kèm rau chóc, lá hẹ nước, kèo nèo, rau dừa đôi khi còn bắt gặp những cái chồi non mểm mại của giề lục bình trôi nổi trên sông.

Bông súng có thể làm món gỏi đơn giản trộn với rau răm, rắc lên mặt một ít đậu phọng rang chấm nước mắm tỏi ớt, ăn kèm cá rô “hột mít” đầu mùa chiên xù. Thêm một chai “ông già chống gậy”, đời nông dân trở thành con Ngọc Hoàng không khó! Bông súng còn có thể xào, nấu canh hay tùy cách chế biến của mỗi gia đình.

Muốn đi hái bông súng hoang phải dùng xuồng nhỏ len lỏi trên mặt nước nhổ từng cọng, bó thành bó. Vì thân dài nên bông súng ra tới chợ đã được cuộn tròn cho gọn, và dễ mang đi. Mùa nước nổi tháng 9, tháng 10 âm lịch, nhiều gia đình miệt Châu Đốc, An Giang thường chạy vỏ lãi đến những cánh đồng biên giới nhổ bông súng bán, coi như một cách kiếm thêm tiền chờ nước rút.

Sơn Tinh với Thủy Tinh khai chiến, dân Việt đi nhổ bông súng của Campuchia kiếm sống vậy. Giống như lúa sạ, nước lên tới đâu lúa theo tới đó, bông súng mùa nước nổi thân rất dài, có thể dài gấp rưởi trong ao hồ và bán được tiền. Từ thành thị đến thôn quê Miền Nam, chợ nào cũng có bán bông súng.

Người đời thường ca tụng bông sen bằng câu “Trong đầm gì đẹp bằng sen”. Riêng tôi thì thích hình ảnh cây bông súng như thích thứ tình yêu mộc mạc, chất phát của một thôn nữ chốn quê nghèo. Cũng nhị vàng, cũng bông trắng, cũng lá xanh. Cũng đẹp, cũng thơm, cũng tinh khiết nào kém gì ai, nhất là cô gái ấy luôn chung tình với những bữa cơm đạm bạc.

https://www.facebook.com/100002463830667/posts/pfbid02tqT7QWAhRF3UZ8tMwEwY3KHcyH3biB5ABLHtPRJdjNePCaSdkbDtfgNWisJy6uB2l/